హైదరాబాద్ లో నవాబుల సంస్కృతి ఎక్కువగా వుంటే , సికందరాబాద్ బ్రిటిష్ కల్చర్ ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది . బ్రిటిష్ వాళ్ళు తమ స్తావరం కోసం , కంటోన్మెంట్ ఏరియా నిర్మించారు . అక్కడ చాలావరకు వారు నిర్మించిన భవంతులే వున్నాయి . ఒకొప్పుడు , సికిందరాబాద్ లో మిలిటరీ ఆఫీసులూ , వాళ్ళ కాలినీసే ఎక్కువగా వుండేవి . మావారు పని చేసిన ఈ .యం . ఈ వారివి , కాలేజ్ , సెంటర్ , స్టేషన్ వర్క్ షాప్ ఇక్కడే వున్నాయి . కాబట్టి ఈ .యం . ఈ లో పని చేసినవారు ,దాదాపు అందరూ ఏదో ఒక పోస్టింగ్ కో , ట్రైనింగ్ కో ఇక్కడి కి వస్తారు . ఒకసారి ఇక్కడకు వచ్చిన వారు , ఇక్కడి వాతావరణము , స్తలము అన్నీ నచ్చి , చాలామంది రిటైర్మెంట్ తరువాత ఇక్కడే స్తిరపడటము కూడా సాధారణము . అలా ఆర్మీ ఆఫీసర్స్ కోసం ఏర్పడ్డవే , సైనిక్ పురి , వాయుపురి , గన్ రాక్ , ఆర్మీ వెల్ఫేర్ ఆఫీసర్స్ కాలనీ మొదలైన కాలనీలు .
మావారు ఇంజనీరింగ్ సెకండ్ ఇయర్ లో డిస్కంటిన్యూ చేసి చైనా వార్ లో షార్ట్ సర్వీస్ ఆఫీసర్ గా చేరారు . ఐదు సంవత్సరాల తరువాత పర్మినెంట్ ఆఫీసర్ అయ్యాక , 1 1/2 ఇయర్ పూనా లో , 1 1/2 ఇయర్ సికిందరాబాద్ యం . సి యం ఇ కాలేజ్ లో ఏ యమై కోర్స్ చేసారు . అప్పుడు మేము మొదటిసారిగా సికింద్రాబాద్ లో అడుగు పెట్టాము . అప్పుడే మా అమ్మాయి పుట్టటమూ , నేను కాలేజీ లో బి .యే సెకండ్ ఇయర్ లో చేరటము తో , మేము బర్కత్ పురా లో , మా అత్తవారింట్లోనే వుండే వాళ్ళము . మా వారు మటుకు పొద్దున్నే 5 గంటలకు సికింద్రాబాద్ వచ్చి , రాత్రి 10 గంటలకు ఇల్లు చేరే వారు . మా అమ్మాయి పుట్టినప్పుడు , ఒక పార్టీ లో అందరినీ అమ్మాయిల పేరు లు ఏమైనా చెప్పమని అడిగారుట . అప్పుడు మిసెస్ . ధర్మాధికారి చెప్పిన పేరు ' సంజ్యోత్ ' మా వారికి నచ్చేసి అదే పెట్టారు . మా సంజు మొదటి పుట్టిన రోజున , బంగ్లాదేశ్ వార్ మూలము గా ఎమర్జెన్సీ వుండింది . 24 గంటలూ యూనిఫాం లో వుండాల్సి వచ్చేది . అందుకని అందరూ పాపం పార్టీ కి యూనీఫాం లోనే వచ్చారు !
ఆ తరువాత ఇంకోసారి సిలిగురి నుండి షార్ట్ కోర్స్ మీద వచ్చాము . అప్పుడు మావారు వాలీబాల్ ఆడుతుండగా కాలు మెలికపడి మోకాలు దగ్గర దెబ్బ తగిలింది . కోర్స్ వద్దు ఏం వద్దు అని , కాలికి పట్టీ కట్టి మిలిటరీ హాస్పెటల్ లో ఓనెల రోజులుంచి , సిలిగురి వాపసు పంపించేసారు . పాపం కదా ! ఎంత దిగులుగా కూర్చున్నారో చూడండి . హాస్పిటల్ లో వున్నప్పుడు మద్య లో ఓరోజు ఇంటి కొచ్చారులెండి . అప్పుడు తీసాను ఈ ఫొటో . ఇది బ్లాగ్ లో పెట్టానని తెలుస్తే చంపేస్తారు నన్ను . ఎవ్వరూ చెప్పకండి ప్లీజ్ .
ఇహ ముచ్చటగా మూడోసారి సికింద్రాబాద్ వచ్చిన విధమెట్టిదనగా ;;;; ఓ చీకటి రాత్రి , సిలిగురి లో పిల్లలిద్దరికీ జ్వరాలు రావటము తో , నేను పార్టీ కెళ్ళ కుండా ఇంట్లోనే వుండి పోయాను . పార్టీ తరువాత జనరల్ కుమార్ మావారి తో పాటు మాయింటి కి వచ్చారు . ఎర్ర గులాబీ పూల బుకే పెద్దది ,డిల్లీ స్పెషల్ మిఠాయి పాకెట్ తెసుకొని మరీ వచ్చాడాయన . వస్తే ఏముంది , పెద్ద సోఫాలో పిల్లలిద్దరి నీ పెట్టుకొని శోక దేవతలా కూర్చొని వున్నాను . పాపం ఆయన మనసు కరిగి పోయింది . మాలా మీ పోస్టింగ్ డ్యూ కదా సింకిద్రాబాద్ చేయించమంటవా అని అడిగారు . ఒక్క సారే గుండెల్లో రాయి పడింది . ఇప్పుడే సికింద్రాబాద్ నుండి వచ్చాము , మళ్ళినా ?? ఎంచక్కా ఏదైనా కొత్త వూరైతే చూడొచ్చుకదా అనుకుంటూ మావారి వైపు చూసాను . ఆయనేదో సైగ చేస్తున్నారు . హుం ఈయనకు సికింద్రబాద్ వెళ్ళాలని వుందేమో ఖర్మ , ఇప్పుడు నేను వద్దంటే ఆ తరువాత బుర్ర వాచేంత క్లాస్ పీకుతారు అనుకొని , మనసులో ఏడ్చుకుంటూ పైకి సరే అన్నాను . ఇదేమిటి ఈయనగారు నన్ను గుర్రున చూస్తున్నారు ? అనుకునంతా ఐయింది , అటు జనరల్ కుమార్ వెళ్ళటము , ఇటు నాకు క్లాస్ మొదలు కావటము . వద్దని చెప్పమని సైగ చేస్తే సికింద్రాబాద్ కావాలని అడుగుతావా ? ఇప్పుడేగా అక్కడినుండి వచ్చాము , ఆ మాత్రం పిల్లలను పెంచలేవా ? ఇంకో పదేళ్ళ తరువాత రిటర్మెంట్ తీసుకుందామనుకుంటున్నామా , అప్పుడు లాస్ట్ పోస్టింగ్ హోం స్టేషన్ అవుతే బాగుంటుందని నేను ప్లాన్ చేస్తుంటే అంతా చెడ గొట్టావు ఢాం ఢూమ్మ్ . . . . .
వా ((( . . . సరిగ్గ సైగ చేయొచ్చుకదండీ అని ఓ ఏడుపు .
నీ మొహం ఏదీ అర్ధమైచావదు . . .
వా ((( * * *
అలా జనరల్ కుమార్ గారి అభిమానం తగలెయ్య , గోడకు కొట్టిన బంతిలా సికింద్రాబాద్ వచ్చి పడ్డాము .
రాగానె క్వాటర్ దొరకలేదు . ఈ సారి మూడు సంవత్సరాలూ వుండాలి కనుక హైద్రాబాద్ లో వుండేందుకు వీలుకాదు . బొలారం లో సెంట్ . ఆన్స్ స్కూల్ లో సంజును చేర్చాము . అక్కడే మెస్ లో టెంపరరీ క్వాటర్ లో మూడు నెలలు వున్నాక సైనిక్ పురి లో ఇల్లు ఎలాటైంది . నెక్స్ట్ ఇయర్ స్కూల్ మొదలైనప్పుడు , సంజు పేరు క్లాస్ లిస్ట్ లో లేదని ఇంటి కి పంపించేసారు . సంజ్యొత్ అంటే అబ్బాయను కున్నారట పేరు తీసేసారట !హాయిగా పాటలు పాడుకుంటూ , డాన్స్ చేసుకుంటూ వచ్చేస్తుంటే , మా ఇంటి దగ్గరి షాప్ అతను చూసి , గుర్తుపట్టి ఇంటికి తీసుకొచాడు . ఇప్పటికీ తలుచుకుంటే , వాళ్ళు అలా ఎలా పంపేసారో అర్ధం కాదు . బొలారం నుండి సైనిక్ పురి కి పిల్ల క్షేమం గా చేరిందంటే ఆ భగవంతుడి దయే . ఆ దెబ్బకి పిల్లలిద్దరినీ ఇంటికి దగ్గరగా వున్న రామకృష్ణా విద్యాలయ లో చేర్పించాము . మా అబ్బాయి బిపు కు స్కూల్ కెళ్ళటము అస్సలిష్టం వుండేది కాదు . స్కూటర్ వెనుక కూర్చొని , నా వైపు చూస్తూ ఏడుస్తూ వెళ్ళేవాడు . వాడు వెళ్ళి పోయాడుకాని , మీరిక ఏడుపాపి , ఇంట్లోకెళ్ళండి అని ఎదురింటి మిసెస్ .శ్రీరాములు అన్నపుడు చూసుకుంటే నా కళ్ళూ నీళ్ళతో నిండి బుగ్గల మీద నీళ్ళు ధారగా కారుతుండేవి పాపం ! ఎందుకొచ్చిన చదువులురా బాబూ అనిపించేది హుం .
మావారేమో పొద్దున్నే ఐదింటి కి డ్రిల్లు , ఎనిమిది నుండి వంటి గంట వరకు ఆఫీస్ , నాలుగు నుండి గేంస్ వగైరా తో బిజీ గా వుంటే నేనేమో పిల్లలూ , మాజాంగ్ , కార్డ్స్ , లేడీస్ క్లబ్ , వెల్ఫేర్ సెంటర్ , ఓపెన్ ఏయిర్ తియేటర్ ల లో వారాని కి రెండు సినిమాలూ , ఎంత బిజీ గా వుండేద్దాన్నంటే ఓ డైరీ లో రోజు వారీ ప్రోగ్రాములు రాసుకోవలసి వచ్చేది . నిజం .సచ్చీ . పెద్ద సెంటర్ కావటము వలన జవాన్ల భార్యలు చాలా మంది వుండేవారు . వాళ్ళ కోసం వారాని కోసారి వెల్ఫేర్ సెంటర్ నిర్వహించే వాళ్ళము . ఎక్కువగా పంజాబీ వాళ్ళు వుండేవాళ్ళు . స్వెట్టర్ లు అల్లటము , ఎంబ్రాయిడరీ చేయటము , ఫ్రాక్స్ , డ్రెస్ లు కుట్టటము చేసేవారు . వాళ్ళు చేసినవవి , దివాలీ మేలా లో అమ్మి , ఆ మనీని వాళ్ళకు కొంత , ఆర్మీ వెల్ఫేర్ ఫండ్ కు కొంత ఇచ్చేవాళ్ళము . పర్సనల్ గా ఎవరికైనా కావాలన్నా కుట్టించి ఇచ్చేవాళ్ళము . ఆ రకముగా వాళ్ళకూ కొంత ఆదాయము సమకూరేది . ఎక్కువగా వెల్ఫేర్ సెంటర్ లో జరిగే ఆక్టివిటీస్ అన్ని నేనే ఆర్గనైజ్ చేసేదానిని . మాలా దీదీ అంటూ జవానుల భార్యలంతా , నాతో చాలా చనువు గా వుండేవారు . అందుకే మాఫ్రెండ్స్ నన్ను ముద్దుగా యం .సి ( మాస్టర్ ఆఫ్ సెర్మొనీ ) అని పిలిచేవారు . అదేమిటో , ఇప్పుడు కొత్త ఫ్రెండ్స్ కూడా ఈవెంట్ మానేజర్ ను చేసేసారు . ఆగస్ట్ పదిహేను న , జనవరి ఇరవైఆరున , ఆర్మీ డే రోజున ఇలా అప్పుడప్పుడు ఆఫీసర్స్ , జావాన్ల కుటుంబాల తో కలిసి బరాఖానా వుండేది . మా మెస్ పార్టీలు సరేసరి . న్యూ ఇయర్ నాడు , రాత్రి పది నుండి వుదయము 5 వరకు , సికింద్రాబాద్ క్లబ్ లో డాన్స్ చేసీ చేసీ , అలసి పోయి , అక్కడే బ్రేక్ ఫాస్ట్ కూడా తినేసి ఇళ్ళకు చేరేవాళ్ళము .
సైనిక్ పురి , అమ్ముగుడ తెగ తిరిగేవాళ్ళము . క్వాటర్ గార్డ్ ముందునుండి వెళుతుంటే సావధాన్ అని విని పించేది . ఓరినీ , వీడి దుంపతెగ , ప్రతిరోజు ఇటు నుండి వెళ్ళే వాళ్ళమే కదా సావధాన్ అని అరుస్తాడు . ఎప్పుడో ఓసారి మనల్ని క్వాటర్ గార్డ్ లో వేసేయరు కదా అని , నేనూ , మా ఫ్రెండ్ దేవి తెగ భయపడేవాళ్ళము . తరువాత తెలిసింది , రోజూ వాళ్ళకు అది లంచ్ టైం అని అందుకే ఆ గార్డ్ అందరినీ అలా ఎలర్ట్ చేస్తున్నాడనీనూ .
ఒక సంవత్సరము మా యూనిట్ ఆర్మీ స్కూల్ , మావారి ఆధీనములో వుండింది . ఆప్పుడు ఆగస్ట్ పదిహేనున ఆ స్కూల్ లో నన్ను జండా ఎగురవేసేందుకు ఆహ్వానించారు . చిన్న స్కూల్ , ఇరవై మందే పిల్లలు . ఐతేనేమి , ఓ జే. సి . వో వెంట వెళ్ళి జండా ఎగురవేసి , పిల్లలకు చాక్లెట్స్ పంచి రావటము నేనైతే గొప్పగానే ఫీల్ అయ్యాను . అప్పుడే మావారు పెరేడ్ గ్రౌండ్ లో పెరేడ్ ను కమాండ్ చేసారు . ఆ ఫొటోలు అవే.
అనుకున్నాము కాని మూడు సంవత్సరాలు చిటికెలో ఐపోయాయి . చంటి పిల్ల ల తో వచ్చి బడికి వెళ్ళే పిల్లలతో జబల్ పూర్ వెళ్ళాము . మేము జబల్ పూర్ వెళ్ళేముందు , యు .యస్ నుండి , మా మరిది ఫ్రెండ్ డాక్టర్ .నాథ్ వచ్చారు . మేము బయిలుదేరుతుండగా మా నలుగురి కలర్ ఫొటో తీసాడు . అదే మా మొదటి కలర్ ఫొటో !
ఆ చివరి ఫొటో మావారు వాలెంటరీ రిటైర్మెంట్ తీసుకొని సికంద్రాబాద్ వచ్చినప్పటి రిటైర్మెంట్ ఫొటో అన్నమాట .
అందరికీ ముందుగా స్వాతంత్ర్యదినోత్సవ శుభాకాంక్షలు .
కృష్ణ సినిమాలలో నాకు నచ్చిన సినిమా పాట ఇది .
